Hiện nay, đội ngũ phóng viên, nhà báo hoạt động theo quy định của Luật Báo chí sửa đổi 2016 và các quy định pháp luật khác. Quy định rõ nhiệm vụ, chức năng, quyền hạn của nhà báo, đồng thời quy định không ai được cản trở, đe dọa, hành hung, phá hoại phương tiện tác nghiệp của nhà báo. báo cáo hoạt động theo quy định của pháp luật. Đây là những quy định nhằm bảo vệ nhà báo, ai vi phạm quy định này là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý nghiêm khắc.
Tuy nhiên, dù làm việc theo quy định của pháp luật nhưng thời gian gần đây, nhiều nhà báo đang gặp nhiều rào cản trong việc tiếp cận thông tin, nhất là thông tin về các vụ việc chống tiêu cực …
Thời gian gần đây, tại một số địa phương xảy ra các vụ cản trở phóng viên tác nghiệp, xúc phạm danh dự … Trong đó, nhiều vụ cản trở, hành hung khi cá nhân biết rõ nạn nhân. Những kẻ tấn công là các nhà báo, phóng viên đang tác nghiệp. Mới đây, tại huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, nhóm phóng viên TTXVN đã đến khu vực một đoàn xe chở đất chạy nhanh, ẩu trên đường trong khu dân cư.
Nhóm phóng viên đã tiếp cận được nơi các đoàn xe di chuyển để lấy đất, vị trí này thuộc mỏ đất Đồng Cây Dừa, thôn Phước Bình, xã Bình Nguyên, huyện Bình Sơn. Sau khi tác nghiệp, khi quay lại, nhóm phóng viên bị hai xe tải chặn đầu, đổ chất bẩn xuống đường và chặn lối ra, “nhốt” hơn 2 tiếng đồng hồ.
Hay mới đây, Công an quận Cầu Giấy (TP. Hà Nội) xử phạt 200.000 đồng một người có hành vi nói năng thô tục, khiêu khích, lăng mạ phóng viên. Theo đó, anh BHT, phóng viên Báo Người Lao Động, được tòa soạn phân công tìm hiểu khiếu nại của người dân về việc căn biệt thự số 09, lô B, quận Cầu Giấy có dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng nghiêm trọng, có đã bị chính quyền đình chỉ nhưng vẫn lén lút hoạt động suốt ngày đêm, ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ dân xung quanh.
Trong quá trình thao tác, anh T phát hiện bên trong công trình có hàng chục công nhân vẫn đang thi công, thậm chí trèo qua hàng rào mà lực lượng chức năng dựng lên khi công trình bị đình chỉ để vào công trình một cách bí mật nên đã dùng điện thoại chụp ảnh. Thấy vậy, một người đàn ông từ trong tòa nhà bước ra yêu cầu anh T xóa hình ảnh. Không đồng ý, người này hô hoán công nhân đang thi công bên trong bao vây anh T. để cản trở, đe dọa.
Những hành vi này thể hiện sự coi thường báo chí cũng như pháp luật nói chung. Điều này cũng có thể thấy là do các chủ thể chưa hiểu rõ về quyền tiếp cận thông tin báo chí.
Tuy nhiên, trong mọi tình huống bất ngờ, trước hết mỗi nhà báo phải biết cách tự bảo vệ mình. Ngoài ra, bản thân người làm báo phải có đạo đức nghề nghiệp, làm việc khách quan, công tâm, nhạy bén, có bản lĩnh chính trị vững vàng. Cần trang bị cho mình kiến thức, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng hoạt động tốt, hiểu biết sâu sắc các quy định của pháp luật, hành nghề đúng pháp luật …
Mỗi nhà báo khi tác nghiệp tại các điểm nóng đều có phương án bảo vệ mình, bên cạnh đó mỗi cơ quan báo chí cũng cần quan tâm chia sẻ kinh nghiệm, tôn trọng việc phóng viên lựa chọn chủ đề nóng, đồng thời hướng dẫn phóng viên cách tác nghiệp an toàn nhất mà vẫn đảm bảo âm thanh và hình ảnh trung thực nhất. Trang bị cho phóng viên cơ quan bạn kỹ năng xử lý tình huống, tác nghiệp đúng quy định, nhận biết và dự đoán các trường hợp có thể xảy ra để xử lý khi gặp phải.
Nhà báo Trần Cao Tánh – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, mỗi nhà báo, phóng viên khi triển khai chuyên đề hoặc đến tiếp cận thông tin ở địa bàn nào, đơn vị nào cũng cần có phóng sự về chủ đề đó. với ban biên tập ghi rõ nguồn thông tin có thể là độc giả hoặc tự điều tra. Những công việc nằm trong kế hoạch hay kể cả trong tình huống đột xuất cũng cần được tham khảo ý kiến và có báo cáo rõ ràng để tránh rủi ro trong quá trình hoạt động.
Theo nhà báo Trần Cao Tánh: “Đối với những bài báo, phóng sự điều tra những lĩnh vực chưa làm rõ sai phạm, việc che giấu sai phạm có thể thực hiện theo thao tác an toàn riêng của mỗi người. Tuy nhiên, nhiều trường hợp có thể liên hệ trước, đặt lịch làm việc rồi mới tiếp cận ghi âm, ghi hình. Tránh gây khó khăn, mất thời gian ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ngoài ra, đối với các nhà báo, các cơ quan tạp chí cũng cần phải hoạt động theo quy định của pháp luật. Đối với phóng viên, nhà báo thường trú tại tỉnh cũng phải thông báo và gửi công văn của cơ quan báo chí cử phóng viên thường trú hoạt động trên địa bàn về Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh đó để quản lý theo quy định. Chỉ có như vậy, chúng tôi mới hạn chế được những trường hợp cản trở, đe dọa phóng viên ”..