Người dân xã Hữu Luông, huyện Tương Dương khi về nơi ở cũ nhưng do đất đã quy hoạch rừng phòng hộ nên không sản xuất được khiến cuộc sống gặp nhiều khó khăn. (Ảnh: Văn Tý / TTXVN)Sau khi di dời để phục vụ xây dựng Thủy điện Bản Vẽ, gần 1.000 hộ dân ở huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An không thể sản xuất, canh tác trên đất của mình dù đã được nhà nước cấp giấy chứng nhận. quyền sử dụng đất.
Những bất cập trong công tác đền bù tái định cư không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân mà còn khiến chính quyền địa phương khó quản lý.
Để phục vụ xây dựng Thủy điện Bản Vẽ, gần 3.000 hộ dân trên địa bàn huyện Xiangyang đã phải di dời khỏi lòng hồ. Tuy nhiên, theo văn bản số 1174 / CV-ĐK ngày 16/3/2005 của Bộ Công nghiệp về việc quy định đền bù thiệt hại do di dân tái định cư và quy hoạch tổng mặt bằng tái định cư Thủy điện Bản Lài (nay là Thủy điện Bản Lài) . được Vẽ nhà máy thủy điện), các hộ dân chỉ được bồi thường về đất và tài sản dưới mực nước lũ (dưới cao trình 200m), còn phần diện tích trên cốt ngập thì không được bồi thường.
Trong khi đó, những người dân di dời về huyện Thanh Chương, cách nơi ở cũ gần trăm km cũng không thể trở lại sản xuất. Mặt khác, phần lớn diện tích này đã được địa phương đưa vào quy hoạch rừng phòng hộ. Vì vậy, về mặt pháp lý, người dân đã được nhà nước giao đất, nhưng thực tế, người dân không được phép canh tác.
Ông Lường Văn Quý, xã Hữu Khuông, huyện Tương Dương, Nghệ An cho biết, năm 2000, gia đình ông được nhà nước giao chăm sóc 36 ha rừng theo Nghị định 163/1999 / QĐ-CP ngày 16/11/1999 của Chính phủ. thủ tướng. chính quyền.
[Rà soát các tồn tại, vướng mắc liên quan dự án thủy điện Bản Vẽ]
Năm 2003, Thủy điện Bản Vẽ được xây dựng, gia đình ông cũng như nhiều hộ dân trong thôn phải di dời. Phần ruộng, vườn dưới mức ngập đã được đền bù, nhưng phần trên mức ngập gia đình ông chưa đền bù. Sau hơn 1 năm chuyển đến nơi ở mới, do không có đất sản xuất, đời sống quá khó khăn nên gia đình ông quay về nơi ở cũ và được biết 36 ha rừng của gia đình đã nằm trong quy hoạch rừng phòng hộ.
“Hiện tại khu vực Khe Hốc đã có 14 gia đình về ở nhưng đất rừng đã nằm trong quy hoạch rừng phòng hộ giao cho Ban quản lý rừng phòng hộ, ngoài việc chăn thả gia súc, các gia đình còn phải tận dụng một số diện tích đất ven biển. các vùng lạch, suối hoặc bán ngập để sản xuất, đời sống rất khó khăn ”, ông Quý chia sẻ.
Không có đất sản xuất, gia đình anh Lương Văn Quý, xã Hữu Khuông, huyện Tương Dương sống dựa vào nghề chăn thả gia súc. (Ảnh: Văn Tý / TTXVN)Ông Lương Văn Tiến, xã Hữu Khuông, huyện Tương Dương, Nghệ An, nguyên cán bộ địa chính xã cho biết, sau khi có chủ trương giao đất, giao rừng, toàn xã Hữu Khuông có hơn 50 hộ dân được trích lục, cấp đất. chứng chỉ. quyền sử dụng đất. Khi dự án thủy điện Bản Vẽ được khởi công, các hộ dân phải di dời tái định cư trên địa bàn huyện Thanh Chương, một số hộ khác di dời tự do. Trong đó, một số hộ dân dù không bị ngập lũ được di dời theo cộng đồng dân cư thôn theo chủ trương của dự án nhưng do diện tích này nằm trên mực nước lũ nên các hộ dân không được bồi thường.
Theo thống kê của huyện Tương Dương, hiện nay, diện tích trên lõi bị ngập của người dân khoảng 4.300 ha; trong đó có khoảng 4.000 ha đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho 937 hộ dân, 230 ha còn lại đã trích lục bản đồ.
Hiện nay, phần lớn diện tích đất vùng lõi lũ đã được đưa vào quy hoạch rừng phòng hộ theo Quyết định 48/2014 / QĐ của UBND tỉnh. Nghệ an về quy hoạch ba loại rừng.
Bà Lương Thị Thủy, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hữu Khuông, huyện Tương Dương cho biết, mặc dù một số hộ dân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Nghị định 163/199 / NĐ-CP nhưng vẫn chưa bị thu hồi. hoặc được nhà nước bồi thường.
Thời gian qua, nhiều hộ lấy lý do đất chưa thu hồi nên đã về nơi ở cũ để sản xuất khiến công tác quản lý đất đai, an ninh trật tự của chính quyền địa phương gặp nhiều khó khăn.
Ông Nguyễn Phùng Hưng, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tương Dương cho biết, trước những bất cập trong công tác đền bù di dân tái định cư tại Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ, chính quyền địa phương đã nhiều lần kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền. sự cho phép.
Tuy nhiên, đến nay những vấn đề này vẫn chưa được giải quyết. Người dân được Nhà nước giao đất nhưng nay không thu hồi, đền bù khiến chính quyền không thể đền bù chênh lệch giữa nơi đến và nơi đi khiến quyền lợi của người dân không được đảm bảo. Ngoài ra, những diện tích này không thể giao cho các hộ dân trên địa bàn quản lý vì về mặt pháp lý, diện tích này đã được nhà nước giao đất.
Theo ông Hùng, năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 64/2014 / QĐ-TTg về chính sách đặc thù di dân, tái định cư các công trình thủy lợi, thủy điện; trong đó quy định trường hợp hộ dân di chuyển đến nơi tái định cư cách nơi sản xuất cũ từ 5km trở lên bị thu hồi đất thì được bồi thường về đất. Tuy nhiên, do Thủy điện Bản Vẽ được xây dựng trước thời điểm trên nên không thể áp dụng.
Hiện UBND huyện đã đề xuất với UBND tỉnh Nghệ An các phương án xử lý. Cụ thể, đối với vùng ngập lụt của các hộ dân do cộng đồng dân cư thôn phải lập hồ sơ thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng để có cơ sở đền bù chênh lệch giữa nơi đi và nơi đến như: các hộ thuộc diện tái định cư. dưới lõi bị ngập.
Đối với diện tích đã được Nhà nước giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu chưa được bồi thường, hỗ trợ về đất, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan có ý kiến bằng văn bản để huyện có cơ sở trả lời cho nhân dân và làm cơ sở để huyện thu hồi đất, thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vùng lõi ngập lũ, giao cho các hộ dân trên địa bàn quản lý theo quy định. ./.
Văn Tý (TTXVN / Vietnam +)