Đôi khi cái “hồi đó” của tôi vô định lắm, chẳng biết có từ bao giờ, nhưng mỗi lần ăn món bánh xèo mà mẹ nhắc đến hồi đó, tôi rất muốn nhắc đến món bánh xèo da.
Tháng 8, những buổi chiều Sài Gòn đắm mình trong cơn mưa dai dẳng là lúc lòng những người xa quê cũng đong đầy nỗi nhớ. Nỗi nhớ giống như cây nho bị những lo toan thường ngày nhổ khỏi thân cây, chỉ cần một cơn mưa, sẽ đâm chồi nảy lộc mới. Trong mớ màu sắc của nỗi nhớ vô bờ bến ùa về trong một buổi chiều Sài Gòn đầy thóc, tôi chợt nhớ đến… bánh xèo.
Chưa ai giải thích được tại sao bánh xèo lại được gọi là bánh xèo. Nhiều người xuýt xoa vì tiếng bột vón cục khi đổ vào chảo mỡ nóng hổi kèm theo tiếng “xèo xèo” phát ra tên bánh xèo ?!
Nhưng bánh xèo không chỉ khiến người ta mê mẩn bởi cái tên nghe độc đáo mà còn bởi hương vị và màu sắc của nó: Mùi nước cốt dừa. vừa thơm, vừa béo; Mùi thơm ngon của hành hương, mùi hăng của bột nghệ hòa quyện làm nên vỏ bánh. Vàng tươi. Vị ngọt từ tôm thịt, hến vớt dưới sông hay nấm mối mọc trong vườn cùng củ sắn, giá đỗ của bánh.
Nếu để ý một chút, bạn còn có thể nghe thấy tiếng nổ lách tách của củi khô, nhận ra ánh lửa bập bùng và những giọt mồ hôi lấm tấm trên khuôn mặt của người làm bánh.
Bánh xèo “đúng điệu” phải là loại bánh tròn, vỏ mỏng, vàng và giòn. Nhưng quyết định ngon hay dở phần lớn phụ thuộc vào nước mắm. Nước mắm ngon phải là nước mắm chua ngọt pha chút muối làm sao khi chấm bánh cuốn không bị mặn. Còn một nữa Món “phụ kiện” ăn kèm với bánh xèo nhất định không thể thiếu đó là sự kết hợp của các loại rau, lá với đủ vị chua, cay, đắng, trà.
Cuốn bánh với rau, chấm với nước mắm, đưa vào miệng, cắn một cái… Đàn ông! Vị thơm béo của bánh cộng với vị “bùi bùi” của rau họ nhà, mùi thơm của nước mắm đồng… tất cả trôi tuột xuống bụng rồi lan tỏa “khắp cơ thể”… đến đây là tiếng. hoàn toàn bất lực.
Từ miền Tây, Bánh Xèo như một cô thôn nữ bước ra khỏi rặng dừa, bỏ lại gấm vóc, nương rạ, rong ruổi khắp nơi, đã bay đi ít nhiều nơi thôn quê. Lên đến Sài Gòn, bánh xèo miền Tây được “biến tấu” để phù hợp với khẩu vị thành thị. Từ một món ăn dân dã, nó trở thành đặc sản, món ăn thời thượng, có giá lên đến hàng trăm nghìn một chiếc.
Nhưng trong muôn ngàn kiểu biến tấu, tôi nghĩ không nơi nào tìm được món bánh da của mẹ. Những chiếc bánh da đã giúp con tôi vượt qua những tháng ngày khốn khó.
Ở Sài Gòn thời bao cấp, gạo tiêu chuẩn bị thay thế bằng bột mì. Mẹ tôi đem bột ra làm bún để ăn thay cơm. Hủ tiếu luộc chấm nước mắm, hủ tiếu xào tóp mỡ, hủ tiếu nấu nước dùng (toàn nước có bột ngọt), ăn hoài không ngán. Mẹ có một ý tưởng: đổ bánh kếp.
Những chiếc bánh dày, bông xốp (do mẹ tôi trộn bột lỏng để làm nhiều thứ) được ăn kèm với… không phải hàng chục loại rau rừng mà được gói trong lá bạc hà non cắt từ vài bụi bạc. Hà trồng sau nhà.
Mẹ tôi đặt tên là bánh Đa Bánh Xèo (vì bánh chỉ có da chứ không có thịt). Bánh tẻ cuốn lá bạc hà non chấm nước mắm tỏi ớt ăn những buổi chiều mưa thì… ngon đến tận xương tủy. Nhưng ăn nhanh quá … Thấy Út cố nuốt miếng bánh, mặt buồn rười rượi, mẹ dỗ dành, van xin rồi quay mặt đi, lau nước mắt …
Hai mươi năm trôi qua, chúng tôi đã trưởng thành, mỗi người đều có cuộc sống riêng, ổn định và sung túc. Mỗi khi có dịp ngồi lại bên nhau nhớ lại câu chuyện “bánh xèo da mẹ” và những tháng ngày “ăn bánh xèo vượt khó”, ai cũng bồi hồi, xúc động, thêm yêu một phần đời đầy ắp kỷ niệm đã qua.
.jpg)
Bây giờ, thỉnh thoảng cuối tuần hoặc những dịp đặc biệt, chị em tôi thường tụ tập ở nhà để xin mẹ đổ bánh xèo. Mẹ luôn để lại một ít bột cho bánh da. Mẹ nói, để “nhớ cái thời”, mỗi lần ăn bánh xèo, mẹ nhớ lúc đó vô cùng.
Thời của mẹ là thời cả nhà sum vầy, nghèo khó nhưng đầy ắp tình yêu thương và tràn đầy hạnh phúc. Hồi đó mẹ là lần thấy con ăn bánh đa thay cơm mà đứt từng khúc ruột. Đôi khi cái “hồi đó” của tôi vô định lắm, chẳng biết có từ bao giờ, nhưng mỗi lần ăn món bánh xèo mà mẹ nhắc đến hồi đó, tôi rất muốn nhắc đến món bánh xèo da.