(QNO) – Thủy tỉnh (xã Tam Thanh, Tam Kỳ) vẫn vẹn nguyên như bao làng chài ven biển xứ Quảng, nhưng giờ đây cát không còn cháy chân do nắng cháy, bom đạn, khói lửa chiến tranh. . Làng này đang vào thu, rặng phi lao hát khúc đổi tình.
1. Sự ra đời của làng Tịnh Thủy chỉ có hơn 200 hộ dân đến sinh sống và lập nghiệp được bao bọc bởi những cồn cát. Ngôi làng như một dải lụa mềm mại kẹp giữa một bên là sông Trường Giang, một bên là biển Đông, khiến người ta ngỡ ngàng trước sức sống kỳ diệu của nó trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên và bom đạn chiến tranh cách đây hàng chục năm.
Trong ký ức của những người lớn tuổi, Tĩnh Thủy vẫn còn đó hình ảnh cây cầu tre – con đường giao thương duy nhất, nối từ bến đò ngang Trường Giang qua Kim Đôi đến thị xã Tam Kỳ, đây là cây cầu tre dài nhất Tam Kỳ. lúc bấy giờ là công sức, mồ hôi và niềm tự hào của người dân Tịnh Thủy.
Ông Đoàn Phú năm nay khoảng 90 tuổi, từng là bộ đội tàu không số, bốc vác vũ khí, lương thực trên biển phục vụ chiến trường, nhớ lại: “Năm 1945, người dân thôn Tịnh Thủy qua cầu tre với anh dũng cùng nhau lên đường Tam Kỳ đấu tranh giành độc lập, tôi nhớ nhất vũ khí mà đồng bào mang theo là chiếc xà (mái chèo) của ông Quý – một loại xà cừ nổi tiếng của người dân miền biển Tịnh Thủy ở thời đó. Gầm nặng, chắc tay, có thể coi là vũ khí đặc biệt lợi hại của người dân biển quê tôi… ”.
Kể từ những ngày tháng tám mùa thu ấy, bao người dân làng biển Tịnh Thủy, sinh ra từ cát, tắm trong làn nước sông Trường Giang và thấm vị mặn mòi của biển …, luôn rạo rực trong lòng với tình yêu quê hương đất nước, sẵn sàng ra tiền tuyến đánh giặc. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, địch muốn đánh vào vùng tự do nam Quảng Nam phải đi qua các làng chài, trong đó có Tịnh Thủy. Chính vì vậy, những địa danh như đồi cát Ba Lan, đồi cát Ba Lầu…, gắn liền với trận đánh Mỹ ác liệt đã gây được tiếng vang lớn.
Ông Nguyễn Trường Sơn – nguyên Đội trưởng đặc công Kỳ Anh Đông kể cho chúng tôi nghe về trận đánh giết chết 32 lính Mỹ, lần đầu tiên đổ bộ lên mảnh đất Tịnh Thủy. Đó là vào tháng 5-1966, khi du kích xã Tịnh Thủy sử dụng bom cải tiến, bố trí phục kích, nhử địch rồi từ xa kéo về, bom nổ làm chết 32 lính Mỹ. “Bom nổ trời, lính Mỹ chết không tên, du kích và dân làng hò reo cổ vũ, đánh Mỹ còn dễ hơn đánh ngụy…” – ông Nguyễn Trường Sơn nhớ lại.
Đó là một chiến thắng. Nhưng để có được những chiến công ấy, từ năm 1964 đến năm 1968, trên mảnh đất Tịnh Thủy đã biết bao đau thương, mất mát, hy sinh của những người cộng sản trung kiên, bất khuất. Ông Nguyễn Văn Vân năm nay đã ngoài 80 tuổi, là con của người phụ nữ bị địch bắt và giết hại đầu tiên ở làng Tịnh Thủy. Mẹ anh chết trong đau đớn.
Từ đó, được lòng anh em, gia đình ông Vân và nhân dân làng cát quyết tâm vươn lên đấu tranh. “Đầu tiên là trả thù. Sau đó là trả thù cho những người dân làng cát đã hy sinh đau thương dưới đòn đánh của kẻ thù… quyết tâm giữ từng tấc đất quê hương ”- ông Vân kể.
Cùng thế hệ với ông Nguyễn Văn Vân, những người con của làng cát như ông Nguyễn Văn Quân, Đoàn Bích, Nguyễn Văn Liễu, Phạm Thị Lan Hoa, Phạm Thị Hiền, Phạm Thông …, cũng từ nỗi đau của gia đình và quê hương họ. nung nấu ý chí thoát ly hoạt động cho cách mạng. Làng biển Tịnh Thủy với tinh thần trung kiên như anh Ba Tùng luôn túc trực trên những cung đường hiểm trở; Những pha vượt ngục ngoạn mục của Đội trưởng Kỳ Anh Đông – Nguyễn Trường Sơn…
Đồi cát Bà Lan, đồi cát Bà Lầu, đồi cát Ông Bánh, dốc Ông Hòe hay như giếng Bông…, là những nhân chứng cho lịch sử của làng Tịnh Thủy. Giếng Bông từng là nơi cung cấp nước sinh hoạt cho cả làng, nơi chứng kiến bao cuộc ra đi, trở về. Giếng không còn dùng để sinh hoạt, nhưng nước vẫn trong xanh, gọi bao nỗi niềm của người dân làng quê về với quê hương. Cũng như bến làng Tĩnh Thủy, nơi bao thế hệ con em làng cát bỏ đi làm cách mạng, nay trở về thấy dòng Trường Giang trôi vô tận, con đò xưa đưa họ qua sông dường như. ở đó. để chờ đợi sự trở lại.
Tôi theo bước chân của những người con miền quê cát, trở về chốn xưa, ngôi nhà xưa, thả bước chân trên cát, xúc một nắm cát trên tay, ngắm nhìn những con sóng bàng bạc ngoài khơi xa .. ., và hình dung ra thời điểm mà mọi người ở đây. mười bốn đôi mươi vượt Trường Giang, bỏ làng đi làm cách mạng.
Em Phạm Thị Lan Hoa, 15 tuổi, bỏ làng ra đi, giờ trở về trong lòng bồi hồi xúc động: “Nhờ mẹ nuôi dạy chuẩn mực, em ở lại làng cát để nuôi các em còn cha, chú, bác. .. gia nhập Vệ quốc đoàn và lên tàu tập kết ra Bắc. Ba chị em tôi sớm hiểu thù, thù bạn, nung nấu trong lòng ý chí đi theo cách mạng từ năm mười bốn, mười lăm tuổi, nối gót cha, chú vượt biên lên chiến khu. Em trai tôi là Phạm Phương mất năm 15 tuổi tại vùng núi Trà Đông. Mười lăm tuổi với nụ cười trẻ thơ
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Tịnh Thủy với hơn 200 hộ dân nhưng có 319 liệt sĩ được công nhận liệt sĩ, được Nhà nước tuyên dương 87 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.
2. Thiếu tướng Lê Thanh Tùng – nguyên Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Nam, nguyên Cục trưởng Cục Cửa khẩu Việt Nam cho biết: “Sinh ra ở quê cát Tịnh Thủy, tôi đã thấm trong máu mình niềm tự hào. tự hào về truyền thống cách mạng của các lớp cha anh đi trước. Chính vì vậy mà trong mỗi bước công tác, tôi luôn nhận được sự động viên của truyền thống gia đình, quê hương, ra sức lao động, cống hiến cho đất nước … ”.
Làng chài Tịnh Thủy ngày nay đã có nhiều đổi thay. Rõ nét nhất là việc ngư dân đầu tư trang thiết bị đánh bắt hiện đại, mở rộng ngư trường. Hiện toàn thôn có hơn 50 phương tiện đánh bắt hải sản, 20 ha nuôi trồng thủy sản; đa dạng dịch vụ, thương mại, chế biến thủy sản …
Diện mạo nông thôn mới bắt đầu khởi sắc. Đường làng ngõ xóm được bê tông hóa, nhựa hóa; Những ngôi nhà được xây dựng khá tốt. Những người con của Tĩnh Thủy đã ra đi chiến đấu, nay trở về làng, đứng trên đồi Ba Lầu – họ sẽ không khỏi xúc động khi chứng kiến sự đổi thay mạnh mẽ của quê hương.
Nhà thơ Phạm Thông, một người con của làng Tĩnh Thủy, trong bài thơ “Dáng đứng cây xương rồng” đã viết: “Con mơ có con tàu lớn / Chở làng chài đổi đời / Đau lòng cha rơi lưới / Máu tuôn trào lòng con. tía / Mẹ đi lâu rồi / Con theo con tàu ấy đến hôm nay / Mắt đã mỏi và tóc đã sương / Làng chài lại về… ”.
Tháng tám mùa thu. Gió từ biển thổi không ngừng qua làng Tĩnh Thủy. Tôi theo bước chân của những người con miền quê cát, trở về chốn xưa, ngôi nhà xưa, thả bước chân trên cát, xúc một nắm cát trên tay, ngắm nhìn những con sóng bàng bạc ngoài khơi xa .. ., và hình dung ra thời điểm mà mọi người ở đây. mười bốn, đôi mươi vượt Trường Giang, rời quê cát đi hoạt động cách mạng.