Thực tế, tiềm năng và lợi thế cho các doanh nghiệp xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam còn rất lớn. Nếu các địa phương tiếp tục chủ động liên kết, cung ứng nguyên liệu đầu vào tốt, đầu tư chế biến sâu, nâng cao chất lượng sản phẩm … thì giá trị xuất khẩu của ngành này sẽ còn cao hơn nữa. Đồng thời, sau đại dịch COVID-19, nhiều nước siết chặt tiêu chuẩn nhập khẩu nông thủy sản, đòi hỏi cả ngành chức năng và doanh nghiệp phải thay đổi cho phù hợp.
Khó từ ngoài vào trong
Bà Trần Ngọc Lâm, đại diện doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài tại Bình Dương chuyên xuất khẩu chính ngạch ớt và khoai lang sang thị trường Malaysia. Gần đây, với ớt, doanh nghiệp này không thể xuất khẩu chính ngạch sang thị trường nước này mà phải xuất sang Campuchia, Thái Lan, từ đó xuất sang Malaysia. Điều này đã làm cho các doanh nghiệp bị mất thương hiệu trên thị trường truyền thống cũng như chi phí dịch vụ, vận chuyển, hậu cần quá cao dẫn đến và hạn chế năng lực cạnh tranh.
Bà Lâm cho biết: “Hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam muốn xuất khẩu hàng hóa đều phải dùng đến cả báo chí để lót hàng không có tiếng Việt. Nếu có tiếng Việt thì hàng hóa không nhập được vào Malaysia, nhưng có thương hiệu Thái Lan thì xuất được”. Doanh nghiệp cũng rất cần các bộ, ngành có sự hỗ trợ để xuất khẩu chính ngạch, nhưng chi phí xuất khẩu tiểu ngạch rất cao. “
Để xuất khẩu hàng hóa cần phải có giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C / O mẫu B). Theo ông Phan Minh Thông, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Phúc Sinh Group, việc xin C / O mẫu B đang đòi hỏi doanh nghiệp phải đáp ứng nhiều tiêu chí rườm rà, mất thời gian.
Còn đối với doanh nghiệp xuất khẩu lâm sản, khó phân loại hàng hóa bằng mã HS, thuế suất … Ông Huỳnh Quang Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam – Phụ trách khu vực phía Nam lấy ví dụ về xuất khẩu viên nén gỗ đen. là sản phẩm được doanh nghiệp ứng dụng công nghệ ép mùn cưa, dăm bào. Tuy nhiên, nếu gọi tên là viên nén thông thường thì thuế suất là 0%, nhưng với viên nén đen xuất khẩu (viên nén thường được nung nóng) thì thuế suất là 5%. Tương tự như gỗ ghép thanh được làm từ nhiều mảnh gỗ ghép lại với nhau và được gọi là gỗ ghép thanh được áp dụng thuế suất 0%. Nhưng với ván ép hình trụ xuất khẩu, phải gia công nhiều hơn nên được giảm thuế nhưng bị đánh thuế tới 25%.
Ông Huỳnh Quang Thanh, đại diện ngành gỗ, nêu ý kiến: “Ví dụ sản phẩm 100 đồng hiện nay phải đội thêm 25% lên 125 đồng thì không ai mua, từ đó mất thị trường vào tay các nước lân cận. .Trong trường hợp bị truy thu thuế 25% tổng doanh thu là rất lớn, doanh nghiệp xuất khẩu có thể bị phá sản ngay lập tức.
Các doanh nghiệp cần cùng nhau vượt qua các rào cản
Trước thực trạng này, các doanh nghiệp xuất khẩu nông lâm thủy sản buộc phải nâng cao chất lượng sản phẩm và truy xuất nguồn gốc hàng hóa. Từ đó, khẳng định thương hiệu, thay đổi sợ hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam. Đồng thời, các doanh nghiệp cần đàm phán với đối tác và cùng nhau kiến nghị sửa đổi những bất cập trong quy định của ngành chức năng trong nước.
Ông Đặng Thái Thiện, Phó trưởng phòng Giám sát quản lý – Cục Hải quan TP.HCM ủng hộ quan điểm doanh nghiệp “mua có bạn, bán có phường”, doanh nghiệp tiếp tục thông qua các hiệp hội để kiến nghị, nắm bắt thông tin, học hỏi xuất khẩu. trải qua. Chẳng hạn, khi có thông tin Malaysia ngừng nhập khẩu mặt hàng ớt của Việt Nam, các doanh nghiệp cần nhờ đến sự can thiệp của cơ quan thương mại tại cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam tại nước sở tại để giải quyết. Hay với những bất cập của biểu thuế cũng cần có ý kiến chung.
“Sản phẩm sơ chế có thuế suất 0%, nhưng sản phẩm chế biến sâu lại bị đánh thuế cao là bất cập trong biểu thuế. Nếu một doanh nghiệp nói không, nhiều doanh nghiệp cũng có chung quan điểm, vì biểu thuế đang ở lĩnh vực Bộ Tài chính, Vụ Chính sách thuế sẽ báo cáo Chính phủ điều chỉnh, doanh nghiệp không nói được thì hiệp hội phải vào cuộc, tận dụng thế mạnh của mình để phát huy ”, ông Thiện nói.
Ngành Công Thương cũng khuyến nghị các doanh nghiệp cần tập trung giải quyết những vấn đề còn tồn tại về chất lượng, an toàn thực phẩm nông thủy sản, nhất là vấn đề truy xuất nguồn gốc, chứng nhận chất lượng.
Bà Bùi Hoàng Yến, Tổ phó Tổ công tác phía Nam – Cục Xúc tiến Thương mại – Bộ Công Thương nhận định: “Xu hướng hậu Covid-19 không chỉ có Trung Quốc, ASEAN mà nhiều thị trường khác ngày càng eo hẹp và khó khăn hơn. .Chúng tôi cần cập nhật những thay đổi này, áp dụng các quy trình này vào sản xuất.
Các ngành Hải quan, Công Thương, Nông nghiệp đã triển khai nhiều giải pháp đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Ba ngành phối hợp tăng cường đối thoại, trao đổi với doanh nghiệp để kịp thời nhìn nhận và giải quyết các vướng mắc. Mấu chốt vẫn là doanh nghiệp cần thay đổi tư duy kinh doanh trong bối cảnh mới, chủ động đáp ứng các tiêu chí của xuất khẩu, tiếp tục lấy áp lực cạnh tranh làm động lực để đổi mới và phát triển.