(TN&MT) – Mơ được ví như “mỏ bạc” của biển miền Trung. Hằng năm, cứ vào khoảng giữa tháng 4 âm lịch, ngư dân các vùng biển Bình Sơn (Quảng Ngãi) lại rủ nhau ra biển khai thác rong câu. Rong câu năm nay được mùa, giá cao hơn mọi năm nên bà con ngư dân ai cũng phấn khởi. Ngư dân cũng đã có ý thức hơn trong việc bảo vệ rong câu, tổ chức đánh bắt đúng vụ và thời gian cho phép.
Đi sâu vào … kiếm hàng triệu mỗi ngày
Mới sáng sớm nhưng ngư dân Nguyễn Văn Phụng, thôn Phú Quý, xã Bình Châu đã chuẩn bị sẵn ống hơi, dụng cụ, thúng câu rồi chèo ra biển lặn vớt rong câu. Mỗi chuyến ra khơi hái rong bắt đầu từ 5 giờ sáng cho đến chiều muộn. Mơ sau khi được người dân vớt lên từ đáy biển sẽ được chất lên thuyền, sau đó vận chuyển vào bờ để phơi khô chờ thương lái đến thu mua.
Tranh thủ nghỉ ngơi trong lúc bè kéo mơ tươi vào bờ, anh Nguyễn Văn Phụng chia sẻ: 3 tuần nay, trung bình mỗi ngày gia đình anh thu nhập từ khai thác mơ khoảng 1,5 triệu đồng. Giá năm ngoái chỉ 6 nghìn đồng / kg thì năm nay giá đã tăng lên, dao động từ 8 – 9 nghìn đồng / kg nên bà con cũng mừng, đỡ vất vả để có thêm thu nhập.
“Khai thác rong rất vất vả, để đạt năng suất cao, người đàn ông phải có sức khỏe mới có thể lặn lâu dưới nước. Tuy nhiên, không chỉ nam giới mà cả phụ nữ cũng có thể khai thác rong biển và mang lại lợi nhuận lớn. nguồn thu nhập của gia đình. Người già, trẻ em cũng có thêm thu nhập bằng nghề vớt rong ven bờ đem phơi khô cho các hộ dân khai thác nhiều ”, ông Phụng nói.
So với đánh bắt, khai thác rong biển dễ dàng hơn và đầu tư ít tốn kém hơn. Nếu đánh bắt với quy mô lớn, ngư dân sử dụng thuyền công suất lớn, có máy nén ôxy để lặn. Những người khai thác nhỏ chỉ cần một chiếc thuyền thúng bơi ra vùng biển ven bờ là có thể khai thác.
Có hơn 10 năm chuyên khai thác rong biển, vào mùa rong mơ, gia đình 4 người ông Nguyễn Thanh Vũ đều ra khơi từ sáng sớm. Anh cho biết mơ thường mọc ở các dải đá, rạn san hô sâu từ 4 đến 6 mét. Để khai thác, cần chuẩn bị quần áo, kính lặn, máy cắt và cả chì quấn quanh người để tạo sức nặng khi lặn. Mặc dù mùa khai thác rong biển chỉ kéo dài trong vài tháng nhưng nguồn lợi tự nhiên này đã mang lại cho nhiều hộ dân nơi đây nguồn thu nhập đáng kể.
“Thường mùa thu hoạch mơ từ đầu tháng 6-8 khi hết vụ. Nhưng mùa rong biển năm nay ít hơn mọi năm nên sắp hết vụ. Vào thời điểm này, hầu hết những người đi biển ở đây đều dùng thuyền để hái rong thay vì đánh bắt hải sản. Mỗi ngày gia đình tôi khai thác 3 chuyến, mỗi chuyến khoảng 3 tiếng đồng hồ và thu được trên 1,5 tạ mơ khô. Nghề này vất vả lắm, phải hái nhanh nếu không rong sẽ già, rụng, khó hái bán ”- ngư dân Vũ chia sẻ.
Khai thác hợp lý và bảo vệ tài nguyên biển
Việc khai thác rong sụn không chỉ giải quyết vấn đề kinh tế cho người dân ven biển mà còn giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường biển. Với khối lượng hàng trăm tấn mơ tươi ở các vùng ven biển Quảng Ngãi, nếu không được thu hoạch, khi già sẽ bị gãy, trôi dạt vào bờ biển, gây ô nhiễm môi trường, bốc mùi hôi thối. Tháng 1 – 5 hàng năm là thời điểm cây sinh trưởng và phát triển. Đến tháng 6, rong có hàm lượng thạch đạt tiêu chuẩn thương phẩm, người dân có thể khai thác.
Ông Phạm Cầu, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Hải cho biết, trên địa bàn xã có khoảng 400 hộ khai thác rong sụn. Hiện tại, ngư dân địa phương đang vào vụ thu hoạch rong biển. Nhờ rong câu mà ngư dân địa phương có thu nhập khá để trang trải cuộc sống. Địa phương cũng đã vận động, ngư dân khai thác mơ phải chừa lại khoảng 10cm gốc để các loại hải sản phát triển. Thu hoạch rong câu phải đúng vụ, nếu không sẽ ảnh hưởng đến sinh trưởng của tôm cá.
“Người dân đánh bắt cũng đã có ý thức hơn trong việc bảo vệ rong câu, tổ chức thu hoạch đúng vụ và thời gian cho phép. Điều này không chỉ giúp ngư dân ven biển có thu nhập hàng năm, mà còn tạo môi trường thuận lợi cho hải sản sinh sống, tái sản xuất và bảo vệ tài nguyên, môi trường biển ”, ông Cầu nói.
Để góp phần bảo vệ rong biển ven bờ, tại các địa phương Bình Hải, Bình Châu, nhiều tổ tự quản bảo vệ tài nguyên và môi trường biển đã được thành lập. Các thành viên trong tổ tự quản vừa giám sát, vừa tuyên truyền, vận động người dân bảo vệ và có ý thức trong việc khai thác rong biển và các nguồn lợi hải sản khác. Nhờ vậy, các bãi rong ven biển Bình Sơn phát triển tốt, thu hút nhiều loài hải sản đến sinh sống, sinh sản, góp phần phục hồi hệ sinh thái biển ven bờ.
Theo ông Cầu, nhờ cộng đồng trách nhiệm thông qua các tổ tự quản và sự phối hợp chặt chẽ giữa cán bộ chuyên môn của UBND xã, công an xã, các xã đội, tổ tự quản trong công tác tuần tra, kiểm tra đã giúp Bình Hải chấm dứt được tình trạng trên. để xảy ra tình trạng người dân khai thác đá san hô trái phép; đưa nghề khai thác rong ven biển đi vào nề nếp khi 2 năm qua, địa phương không có vụ vi phạm nào trong việc khai thác rong câu trước vụ.
Từ hiệu quả của mô hình này, năm 2018, Sở Tài nguyên và Môi trường đặt mục tiêu nhân rộng mô hình Tổ tự quản bảo vệ tài nguyên, môi trường biển và khuyến khích các địa phương ven biển của tỉnh phát triển mô hình này. . Tuy nhiên, từ đó đến nay, mô hình này mới chỉ dừng lại ở 2 xã Bình Châu và Bình Hải dù toàn tỉnh có 22 xã ven biển và 1 huyện đảo.
Quảng Ngãi có chiều dài bờ biển hơn 130 km, cùng đới bờ (tính từ bờ biển trở ra 6 hải lý) rộng khoảng 2.000 km2. Với diện tích rộng lớn như vậy, để công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên, môi trường biển được hiệu quả, ngoài sự quản lý của các ngành chức năng, rất cần sự đồng hành, ủng hộ của cộng đồng dân cư trên địa bàn. từng địa phương.