Nhạc cụ dân tộc Hmông

>> Bài 1: Những công cụ từ thiên niên kỷ vĩ đại

>> Bài 2: Truyền thuyết thú vị

Trong lễ đặt tên cho bé 3 ngày tuổi.

Đối với người Mông, một đứa trẻ được sinh ra đời không chỉ là niềm vui của riêng cha mẹ mà là của cả cộng đồng, gia đình. Nhưng theo phong tục, sau khi cất tiếng khóc chào đời, đứa trẻ đó chưa được đặt tên, chưa phải là thành viên của gia đình, của cộng đồng dòng tộc mà phải chờ xem “đứa trẻ có về với cha mẹ” hay không. . Vào ngày mồng ba, tùy theo hoàn cảnh mà mỗi gia đình tổ chức lễ đặt tên cho con lớn hay nhỏ, nhưng dù nhỏ cũng phải giết gà, lợn nhỏ. Buổi lễ bắt đầu trước khi mặt trời mọc. Thầy cúng nắm tay Chia soh hoặc Nguyền rủa nó đọc lời cầu nguyện vào lúc cao và lúc thấp, lúc lớn và lúc nhỏ Nguyền rủa nó giữ nhịp cũng nhỏ và to, hoặc âm thanh Chia soh nhẹ nhàng lắc lư qua lại.

Thầy cúng làm lễ cúng đình Và ở bản Thẩm Hin, xã Nậm Cắn, huyện Kỳ Sơn. File ảnh: Đào Thọ

Nhạc cụ trong lúc ốm đau

Người Mông ở Nghệ An quan niệm rằng một người có ba hồn, hồn thứ nhất ở đỉnh đầu, hồn thứ hai ở vùng ngực, hồn thứ ba ở vùng rốn (khác với người Mông ở các tỉnh phía Bắc: Ba hồn vía đứng đầu). đầu và tay). Khi một trong ba linh hồn ra đi, người ốm phải làm lễ. Ua Neh, Huplì.

Kỉ niệm Huplì thì các thành viên trong gia đình có thể tự làm, và Ồ thường phải nhờ đến ảo thuật gia. Quan trọng trong các buổi lễ này là các thủ tục, trình tự tiến hành và các thủ tục khi hành lễ, với cây nêu. Chia soh hoặc Nguyền rủa nó điểm đánh bại cho lời cầu nguyện. Các tín đồ đứng tại chỗ, vừa đi vòng quanh nơi hành lễ, miệng vừa ngắc ngoải những bài báo có nội dung kỳ bí; hoặc với hai ngón tay đan vào nhau, một người đàn ông ngồi trên ghế với khăn quàng đỏ che mặt; Ông đọc, tụng kinh, có lúc như hét lên hòa cùng tiếng rung động của thần linh, gây cảm giác linh thiêng huyền bí, lúc lại như đe dọa xua đuổi tà ma, đưa linh hồn người bệnh trở về.

Nhạc vui nhộn trong đám cưới

Để đến được ngày cưới, đôi bạn trẻ phải trải qua khoảng thời gian yêu nhau. Trong các lễ hội của dân tộc, của dòng họ, ngày tết, ngày xuân, đám cưới bạn bè và cả đám ma, trai gái đều thầm thương trộm nhớ nhau. Tiếp đó, các chàng trai bắt đầu thể hiện hết tài năng của mình.

Một thanh niên người Mông ở xã Nhôn Mai (Tương Dương) múa khèn. Ảnh tư liệu: Công Kiên

Ban ngày đi kiếm củi hay chăm sóc cây trồng trên nương, trai gái thăm hỏi, trêu ghẹo nhau qua tiếng lá rừng. Nhờ tiếng lá mà họ hiểu nhau hơn, để rồi ngày này qua ngày khác, mỗi buổi chiều tà huyền ảo của khói sương, tiếng kèn, tiếng sáo ngang tàng của các chàng trai như lời thăm dò nhắn gửi người yêu. hẹn hò gặp gỡ; Đêm về sẽ không còn tiếng kèn rộn ràng, náo nhiệt, không còn tiếng sáo ngang mượt mà, đằm thắm của các chàng trai mà thay vào đó là tiếng sáo dọc thổi nhẹ nhàng, tiếng sáo trầm bổng, trầm ấm. như gợi nhớ những hình ảnh thân thương.

Tiếng sáo như ru các bậc cao niên vào giấc ngủ say sau một ngày làm việc mệt mỏi, nhưng cũng chính là điệp khúc lặp lại lời hẹn, thúc giục đối tác chuẩn bị đón nhau …

Ngày nay, việc sản xuất kèn cũng gặp rất nhiều khó khăn vì rất ít người làm được một chiếc kèn có âm thanh chuẩn. Ảnh tư liệu

Không có tiếng sáo, đêm sâu hơn, núi non bao la hơn, bản làng vắng lặng hơn, để tiếng nói của đôi tình nhân ríu rít hay rộn ràng theo nhịp đập của trái tim. Khi tình yêu chín muồi là lúc kết hôn.

Khi nhà trai đưa cô gái về nhà thì làm lễ. Cháy để nhập họ (nhập ma) cho cô gái. Trong buổi lễ gấp gáp (Lễ cưới), người cha đứng trong nhà trước cửa chính, nhìn ra ngoài, nắm tay nhau. Nguyền rủa nó trong khi gõ nhịp và đệm các bài hát trong hấp lâu. Trong những ngày cưới ở nhà gái và nhà trai, tiếng Đi nào của bạn bè cô dâu chú rể vang lên suốt đêm và suốt sáng. Qua bài hát, người ta khuyên nhủ, căn dặn nàng dâu phải làm tròn nghĩa vụ với gia đình nhà chồng. Cũng từ những đám cưới xuyên đêm này Giữ lấy sự sống (hát trêu chọc, thách thức), giữ nó lên (hát để thổ lộ tình cảm của mình) để đi dự lễ của những chàng trai cô gái khác…

Nghệ nhân Vừ Lâu Phong, thôn Hui Giang 1, xã Tây Sơn (Kỳ Sơn) biểu diễn khèn Mông. Ảnh tư liệu: Công Kiên

Tiếng hát, nhạc cụ trong đám cưới vang vọng ngày đêm, cũng không thể thiếu trong các nghi lễ của dòng tộc, làng xóm và trong những ngày Tết của dân tộc, nhất là trong đám tang. khi người chết tắt thở đến lúc hạ huyệt đắp đất. Từ đám tang tươi đến đám tang khô cho đến lễ ăn hỏi. Bua Cho, Nhu Da, Nhạc cụ luôn hiện diện trong các nghi lễ làm cho đám tang và các nghi lễ khác trở nên trang trọng và linh thiêng hơn.