Đồng chí Lê Hồng Phong tên thật là Lê Huy Doãn, sinh ngày 6 tháng 9 năm 1902, tại xóm Đồng Cửa, tổng Đồng Thông, tổng Thông Lãng (nay là xã Hưng Thông, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An). Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê có truyền thống yêu nước, tận mắt chứng kiến cảnh đất nước lầm than, nô lệ, Lê Hồng Phong đã sớm nuôi dưỡng trong mình tư tưởng yêu nước và ý chí làm cách mạng.
Năm 16 tuổi, Lê Hồng Phong phải rời quê vào Vinh xin việc tại Xí nghiệp Diêm Bến Thủy. Trước cuộc sống khốn khó của người lao động, Lê Hồng Phong cùng người bạn thân là Phạm Thành Khôi (tức Phạm Hồng Thái) đã vận động công nhân đứng lên đấu tranh đòi quyền lợi, phản đối những chính sách hà khắc. của các chủ sở hữu. Sau sự kiện này, Lê Hồng Phong bị sa thải. Cuối năm 1923, Lê Hồng Phong bí mật sang Xiêm (Thái Lan) gặp những người yêu nước Việt Nam.
Năm 1924, ông sang Quảng Châu (Trung Quốc) tham gia nhóm Tam dân xã, sau đó được gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, được Người soi sáng cách mạng với tư tưởng Cộng sản. Năm 1925, Lê Hồng Phong tham gia Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và tham gia lớp huấn luyện cán bộ cách mạng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tổ chức. Từ đây, cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Lê Hồng Phong đã gắn liền với phong trào cộng sản quốc tế và sự nghiệp cách mạng Việt Nam.
Có thể nói, cuộc gặp gỡ giữa lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Lê Hồng Phong đã mở ra một bước ngoặt trong cuộc đời hoạt động cách mạng của thanh niên xứ Nghệ. Đồng chí thuộc thế hệ cán bộ đầu tiên được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp tuyển chọn, đào tạo, tập huấn, nghe những bài giảng đầu tiên về lịch sử phong trào cách mạng quốc tế và cách mạng giải phóng dân tộc, về nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lê-nin …
Những bài học đó đã hun đúc và nâng cao nhận thức của Lê Hồng Phong, từ một thanh niên yêu nước trở thành người cộng sản, học trò xuất sắc của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Ông được tín nhiệm đào tạo cán bộ cấp cao của Trung Quốc và Liên Xô, đồng thời được giáo dục chính trị, quân sự toàn diện tại Trường Quân sự Hoàng Phố, Trường Hàng không Quảng Châu, Trường Lý luận quân sự. và đào tạo các phi công của lực lượng không quân Liên Xô. Trong 3 năm (1928-1931), Lê Hồng Phong học tại Trường Đại học Phương Đông và hoàn thành xuất sắc chương trình, được chuyển sang làm nghiên cứu sinh.
Lê Hồng Phong luôn tham gia vào phong trào cộng sản, trước khi trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương, ông đã tham gia Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đảng Cộng sản Nga. Là đảng viên của 3 đảng cộng sản, đồng chí được giao nhiệm vụ liên lạc giữa Đảng Cộng sản Đông Dương và Quốc tế Cộng sản. Tháng 6-1934, đồng chí Lê Hồng Phong tổ chức Hội nghị cán bộ của Đảng tại Ma Cao (Trung Quốc) và thành lập Ban lãnh đạo hải ngoại của Đảng để chấn chỉnh các cơ sở Đảng, chuẩn bị các điều kiện triệu tập Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Đảng.
Từ thực tiễn hoạt động và những đóng góp to lớn trong việc khôi phục và phát triển phong trào cách mạng Việt Nam những năm 1932-1935, đồng chí Lê Hồng Phong được cử đi dự Đại hội VII của Quốc tế Cộng sản và được bầu làm Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. . Ủy viên Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản. Từ ngày 27 đến ngày 31 tháng 3 năm 1935, Đại hội đại biểu Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ nhất được tổ chức. Đồng chí Lê Hồng Phong được Đại hội tín nhiệm bầu làm Tổng Bí thư của Đảng.
Từ đây, Tổng Bí thư Lê Hồng Phong gánh vác trọng trách lớn, tập trung vào nhiệm vụ khôi phục Đảng và phong trào cách mạng Việt Nam. Tháng 7-1936, tại Thượng Hải (Trung Quốc), Người triệu tập và chủ trì Hội nghị Trung ương bổ sung Nghị quyết Đại hội I. Tháng 11-1937, đồng chí Lê Hồng Phong về nước và bí mật hoạt động tại Sài Gòn, trực tiếp cùng Trung ương Đảng chỉ đạo phong trào cách mạng trong tình hình mới. Tháng 3 năm 1938, đồng chí dự Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng, góp phần thành lập Mặt trận thống nhất dân chủ Đông Dương.
Ngày 22/6/1939, đồng chí Lê Hồng Phong bị Pháp bắt lần đầu ở Chợ Lớn, kết án 6 tháng tù và 3 năm quản thúc. Ngày 20 tháng 1 năm 1940, đồng chí bị thực dân Pháp bắt lần thứ hai, giam ở Khám Lớn, Sài Gòn và đày ra Côn Đảo. Tại đây, biết Lê Hồng Phong là đồng chí lãnh đạo cao cấp của Đảng, thực dân Pháp ra sức tra tấn, hành hạ. Trước sự tàn ác, dã man của kẻ thù, đồng chí vẫn nêu cao tinh thần cách mạng, tích cực vận động, chỉ đạo anh em phạm nhân đấu tranh chống lại sự đánh đập của địch, chống lại pháp luật hà khắc của nhà tù. Do sức khỏe yếu, đồng chí đã trút hơi thở cuối cùng vào trưa ngày 6/9/1942.
Đồng chí Lê Hồng Phong hy sinh ở tuổi 40. Với gần 20 năm liên tục hoạt động và cống hiến cho Đảng, dân tộc Việt Nam, phong trào cộng sản quốc tế, hình ảnh, tên tuổi và sự nghiệp của đồng chí Lê Hồng Phong sẽ mãi mãi trường tồn. khắc sâu trong trái tim và tâm hồn của các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau. Tinh thần và sự nghiệp vĩ đại của đồng chí Lê Hồng Phong sẽ mãi mãi đồng hành cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân vững bước trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
Kỷ niệm 120 năm ngày sinh (6/9/1902 – 6/9/2022), đồng thời là dịp kỷ niệm 80 năm ngày mất (6/9/1942 – 6/9/2022) của đồng chí Lê Hồng Phong, là dịp để chúng ta tưởng nhớ và tri ân những đóng góp to lớn của đồng chí đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Từ đó, bồi đắp niềm tin yêu của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, đoàn kết trên con thuyền lịch sử, tiếp tục hướng về bến cảng vẻ vang mà các bậc cách mạng tiền bối đã khai mở.
Hoàng Minh (tổng hợp)