Nhắc đến đất Tổ Phú Thọ không thể không nhắc đến những món ăn đã trở thành đặc sản của vùng như cơm nắm lá thốt nốt, thịt chua, cá thính, bưởi Đoan Hùng, rêu đá xanh, xương cựa … và không thể thiếu. canh rau sắn.
Cứ đến tháng 3 dương lịch, khi những khóm sắn trồng từ vụ đông năm trước đâm chồi nảy lộc, xanh tốt, những bà mẹ vùng trung du Phú Thọ lại xách giỏ hoặc thúng ra vườn, bờ rào trước nhà. hẻm nhỏ. , sắn rào bên bờ ao để hái rau sắn. Theo kinh nghiệm của người dân vùng trung du, muốn có một mẻ rau sắn ngon thì phải hái ngọn non của cây sắn, không được lấy ngọn của cây sắn. Vì rau sắn rào ăn sẽ mềm, ngọt và không bị chát như ở đồi.
Rau sắn khi hái về không phải chỉ sơ chế mà phải qua công đoạn nhặt bỏ những cọng già, dùng tay vò nát rau để nhựa sắn tiết ra. Sau đó cho rau sắn đã giã nát vào thau ngâm nước lạnh pha chút muối khoảng 2-3 ngày rau sắn sẽ chua, ngả sang màu vàng nhạt, có mùi hăng của nhựa sắn là có thể lấy được. ra ngoài để xử lý. biến thức ăn.
Ẩm thực từ rau sắn ở quê vô cùng phong phú và hấp dẫn. Món chính từ rau sắn bao giờ cũng là canh rau sắn. Để nấu được món ăn này, các bà các mẹ ở quê đã tích lũy kinh nghiệm nhiều năm để nấu cho cả nhà một bát canh rau sắn ngọt lành. Rau sắn ngâm chua ngon nhất là nấu với tôm, cua hoặc vài chùm tôm, cá bống. Cả rau và tép cho vào nhau, đổ ngập nước rồi cho lên bếp đun sôi. Khi đun chú ý đun chín đều, không đun quá lửa sẽ bị trào nước, không được tắt bếp vì theo người miền Trung khi tắt bếp rau sẽ không sôi vì sẽ rất độc. vì ngọn rau. Sắn chứa nhiều độc tố. Nấu khoảng 2-3 tiếng, rau và tôm chín mềm, nêm gia vị vừa ăn và thưởng thức.
Món canh rau sắn nấu tôm đồng mang đến cho người ăn cảm giác đậm đà, ngọt ngào. Có độ mềm và bùi của rau sắn, vị chua ngọt của nước, thơm của tôm cua, tôm đồng quyện vào rau tạo nên một dư vị ngon và lạ miệng. Ngon nhất là ăn tiết canh khi còn nóng, mồ hôi vã ra, cơ thể nhẹ bẫng lạ thường. Người đất Tô còn sáng tạo hơn khi nấu món canh rau sắn với khoai môn, với măng chua và móng lợn vừa béo vừa lạ miệng, hấp dẫn.
Ngoài món canh rau sắn, ẩm thực vùng quê đất Tổ còn có món rau sắn luộc chấm với muối vừng rất thơm và bùi. Vào những buổi trưa hè oi ả, để đổi vị món ăn, các bà các mẹ quê còn trổ tài làm nộm rau sắn. Rau sắn luộc chín, vắt kiệt nước rồi trộn với nước cốt chanh, muối, vừng, lạc để có món nộm rau sắn thơm ngon. Cũng là món rau sắn ngâm chua, người nấu vắt kiệt nước rồi cho vào chảo mỡ đang sôi xào liên tục không ngừng để tạo thành món rau sắn xào vừa giòn vừa lạ miệng. Bên bếp than hồng, những người phụ nữ xưa còn bắc những chiếc niêu đất để kho cá, kho dưa. Vị thơm ngọt của cá ngấm vào dưa sắn bao nhiêu thì ăn cá kho mà dưa sắn luôn hết trước, ngon và dễ ăn.
Món rau sắn theo năm tháng đi vào ký ức tuổi thơ ngọt ngào của biết bao người sinh ra và lớn lên trên vùng quê nơi đất khách quê người. Dù đi đến chân trời, xa quê bao tháng năm, tôi vẫn nhớ hương vị rau sắn thuở nào. Vào những buổi chiều hè oi ả, lũ trẻ quê rủ nhau ra đồng lặn lội, bơi lội, cuốc xẻng bắt những con cua đồng, những mẻ tôm mang về cho mẹ nấu canh rau sắn. Bữa cơm chiều đông hay trưa hè oi ả, bát canh rau sắn quê nhà thơm ngon ngọt lành vẫn ăn sâu vào ký ức. Cả một bầu trời tuổi thơ sống mãi trong tâm hồn.
Ngày trước, ở vùng quê nghèo, rau sắn vốn dĩ chỉ dành cho người nghèo, người chân quê. Nhưng ngày nay, khoai mì đã trở thành món ăn đặc sản của người dân thành phố, trở thành linh hồn trong ẩm thực miền quê đất Tổ. Những món ăn dân dã, dân dã nổi tiếng đặc trưng ẩm thực là những món ăn nên thưởng thức khi đến Phú Thọ.
Phiên chợ quê bên gốc đa làng trung du, bên những con tằm chín vàng, những sàng bánh nóng hổi, những chậu rau dưa vàng ruộm của những bà mẹ quê. Khách xúm vào mua canh, chỉ khoảng 5 nghìn một tô là có cả nồi canh rau sắn ngon lành. Người thành phố đi qua chợ quê cũng dừng xe, mua vài bát rau dưa, củ sắn nấu cho dư vị làng quê.
Vì vậy, ai sinh ra và lớn lên ở Phú Thọ, đến mùa rau sắn, dù bận đến đâu cũng tranh thủ nấu cho bằng được vài bữa canh để thưởng thức. Những người ở nơi khác đến đất Tổ cũng gọi món canh rau sắn như để cảm nhận hương vị đặc sản của vùng này.