Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, nguyên nhân sâu xa của tình trạng tham nhũng, khiếu kiện đất đai là do định giá đất. Hiện có 4 phương pháp định giá đất nhưng cơ quan thẩm định giá áp dụng phương pháp này định giá, áp dụng phương pháp kia dẫn đến chênh lệch giá.
Phải thay đổi cách định giá, từ quản lý hành chính trở thành công cụ kinh tế. Khung giá sẽ được thay đổi theo bảng giá thị trường.
Theo đó, Nhà nước muốn giao đất thì phải đấu giá lấy giá thị trường. Người dân muốn chuyển nhượng cho nhau phải lên sàn, thỏa thuận với nhau theo giá thị trường. Giá thị trường có thể biến động, nhưng có một phương pháp để ổn định giá trung bình của thị trường.
“Các nước đã có, nhưng điều đó chỉ làm được khi người ta giao dịch đất qua sàn, phải công khai, giá đất thật và người không cung cấp thông tin thật thì phải xử lý theo pháp luật. Phiên đấu giá đất Thủ Thiêm vừa qua không phải là thị trường mà là “máy thổi giá”, ông Trần Hồng Hà nói.
Theo đó, giá đất thị trường sử dụng phương pháp đưa tất cả các loại đất thường giao dịch trong thời điểm bình thường về giá trị trung bình.
Ông Trần Hồng Hà cũng cho rằng: “Việc này phải công khai, minh bạch, mọi thứ mua bán trên sàn phải có thật, ai không công khai, đăng ký thì không công nhận quyền sử dụng đất.
Dự kiến đến năm 2025, dữ liệu đất đai sẽ hoàn thành, theo đó dữ liệu sẽ bao gồm các cơ sở dữ liệu thông tin đất đai về diện tích, loại tài nguyên, vị trí địa lý, nền kinh tế (giá đất). . Ngoài ra, nó kết nối với hệ thống dữ liệu dân số và thuế. Người dân sẽ có thông tin về quy hoạch đất đai cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện,… Dựa vào bản đồ và các công thức quy định, người dân có thể tự đánh giá từng thửa đất.
Thuế chuyển nhượng đất sẽ được tính theo giá thị trường. Hình minh họa
“Hiện đang thí điểm làm 32 tỉnh, với vài trăm quận, huyện và kết nối với Bộ Công an về cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, dữ liệu thuế …”, ông Trần Hồng Hà nói.
Bộ trưởng Hà cho rằng việc bỏ khung giá đất là cần thiết vì điều này không rõ ràng và dần dần sẽ được thay thế bằng bảng giá đất hàng năm, theo giá thị trường.
Bảng giá thị trường thời gian tới có thể xác định được mức giá tùy từng thời điểm, nhưng để làm được điều đó phải mất 5-10 năm. Ngoài ra, đất được giao phải được sử dụng hiệu quả theo tiến độ dự án khi đấu thầu, đấu giá.
Người nào chậm đưa đất vào sử dụng sẽ bị tính thêm tiền, nếu chuyển nhượng đất cho người khác mà phát sinh chênh lệch thì thu lãi do giá đất tăng thêm. Điều này nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, núp bóng người sử dụng và từ đó giảm tình trạng ôm đất ”, ông Hà chỉ rõ.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng cho rằng, về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), trong 5 năm tới có thể không có nhiều thay đổi về chuyển nhượng đất đai. Nhưng sau 5 năm, Bộ sẽ tính phương án thu giá trị gia tăng từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất.